Laagbetaalde gedwongen zelfstandigen verdienen rechtvaardigheid. Maar niet ten koste van honderdduizenden vrijwillige ondernemers.” Bovendien is de wetgeving disproportioneel, zo is het bezwaar, net als de handhaving: “De Belastingdienst gedraagt zich als beleidsmaker in plaats van handhaver, zonder adequate toetsing op de individuele situatie van de zzp’er. Het zzp’erschap wordt al decennia gestimuleerd en gefaciliteerd door de overheid en nu ingewikkeld gemaakt. Zowel zzp’ers als opdrachtgevers zijn op het verkeerde been gezet, de overheid toont zich onbetrouwbaar.”
Derde pijler
Met de klacht wil Comité ZZP pleiten voor betere informatie vanuit de overheid. “De overheidssite hetjuistecontract.nl bijvoorbeeld, levert onbruikbare uitkomsten en legt te veel nadruk op inbedding. Er is (al enkele decennia) een nieuwe, derde pijler in de arbeidsmarkt: werknemer, ondernemer met personeel en: de zelfstandige professional. Bescherm hun rechten en de fundamentele principes van rechtvaardigheid en gelijkheid. Zzp’ers verdienen gelijke rechten als andere werkenden.”
Het comité eist herziening van de Wet DBA en evenwichtiger handhaving door de Belastingdienst. “De overheid moet stoppen met het stigmatiseren van zelfstandigen en werken aan een beleid dat wél transparant en toekomstbestendig is. Er moet volledige transparantie komen over de werking van wet- en regelgeving en de impact ervan op zzp’ers.”
Doelbewust kapotmaken
Bij het comité zouden sinds mei honderden klachten zijn binnengekomen, zegt medeoprichter Peer Goudsmit tegen De Telegraaf. “Je krijgt er echt buikpijn van. Mensen moeten stoppen omdat ze al maanden zonder werk zitten. Opdrachtgevers durven hen niet meer in te huren, terwijl dat vaak onterecht is.” Een rechtszaak wordt volgens hem te duur. Comité ZZP praat al met de ACM en wil de klachten in september ook aanbieden aan de Ombudsman. “Wij vinden dat de overheid onze markt doelbewust kapot maakt. Er is heel veel angst gezaaid. Bedrijven durven niks meer. Ze dwingen zzp’ers als gedetacheerde te gaan werken. Of als werknemer. Als je weigert, lig je eruit.”
Juridische fouten in beoordeling
SoloPartners, brancheorganisatie voor zzp’ers in de zorg, was afgelopen maand in Den Haag om te horen hoe het ministerie van SZW en de fiscus bepaalde zzp-casussen beoordeelden. Dat was een schok: “Direct werd duidelijk dat de continuïteit van de zorg voor tienduizenden kwetsbare patiënten wordt bedreigd. Er worden juridische fouten gemaakt in de beoordeling van zzp-constructies door het ministerie van SZW en de Belastingdienst. Door gebrekkige toepassing van juridische criteria wordt 72% van de 30 beoordeelde casussen als arbeidsovereenkomst bestempeld. Het is schandalig dat het ministerie van VWS deze uitkomsten overneemt. Daardoor wordt kostbare capaciteit in de zorg doelbewust uitgeschakeld.”
Volgens SoloPartners “wordt dus vrijwel consequent toegewerkt naar de beoordeling ‘loondienst’. In veel dossiers is nauwelijks sprake van een integrale afweging en een objectieve, holistische toetsing. Belangrijke elementen die wijzen op een opdrachtrelatie worden structureel genegeerd of ondergeschikt gemaakt, een hardnekkige tunnelvisie met grote gevolgen voor de Nederlandse samenleving. En met catastrofale gevolgen voor terminale patiënten, chronisch zieken en ouderen die wachten op vervolgzorg.”
Toeslagenaffaire
Algemeen directeur Loe van Erp is niet bang voor grote woorden: “Wij herkennen in deze starre houding exact dezelfde patronen die eerder hebben geleid tot grote maatschappelijke schade, zoals bij de toeslagenaffaire. De institutionele koppigheid scheert alle betrokkenen over één kam en de uitkomst lijkt al vast te liggen. De menselijke maat ontbreekt op alle fronten. Helaas heeft de Haagse politiek niets geleerd van eerdere dwalingen. Voorkom dat tienduizenden mensen zonder zorg komen te zitten door beleidsblindheid.”
Krokodillentranen
Hoogleraar arbeidsrecht Evert Verhulp laat in De Telegraaf weten dat de zzp’ers weinig kans maken bij de ACM. “Die gaat niet over arbeidsovereenkomsten.” En hij vindt iemand die alleen zichzelf verhuurt, geen echte ondernemer: “Waarin heb je geïnvesteerd? Ik snap dat mensen het niet willen horen, maar feitelijk zijn ze gewoon werknemer. En ze moeten net zoveel belasting en premies betalen als de rest. Dit zijn gewoon krokodillentranen.”
Verhulp geeft de politiek gelijk. “Natuurlijk zie ik de problemen in bijvoorbeeld de zorg. Maar dat moet je niet oplossen door de zzp’ers de hand boven het hoofd te houden.” SZW en de Belastingdienst laten ondertussen weten achter de beoordeling van de zorg-zzp’ers te staan en zeggen dat instanties zich op grote schaal voorbereiden op de veranderingen. “Dat die tegelijkertijd gepaard gaan met de nodige zorgen is meer dan logisch. Daarom geldt 2025 als een overgangsjaar.”
